Viêm phổi sau té ngã do người bệnh tiểu đường hạn chế vận động

Bà T. bị đái tháo đường, trượt chân té ngã cầu thang, chân trái rách toạc. Sau khi khâu vết thương ở bệnh viện gần nhà, bà khó thở và được bác sĩ BVĐK Tâm Anh TP.HCM phát hiện viêm phổi.

Viêm phổi do vi khuẩn sinh sôi

Bà N.A.T. (74 tuổi, ở TP.HCM) bị đái tháo đường 10 năm nay, điều trị ổn định với thuốc. Ngày 26/3/2022, bà té ngã khi đi cầu thang bộ trong nhà và chấn thương cột sống thắt lưng, chân trái bị rách toạc, hở gân cơ. Người bệnh được bệnh viện gần nhà khâu vết thương, tuy nhiên vài ngày sau đó, bà khó thở, vết thương vẫn rỉ dịch nên gia đình đưa đến BVĐK Tâm Anh TP.HCM.

Bác sĩ CKI Phan Tuấn Trọng, khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết người bệnh nhập viện trong tình trạng khó thở, huyết áp tăng 154/80mmHg (bình thường 120/80mmHg). Kết quả xét nghiệm đường huyết, phân tích máu, chụp X-quang ghi nhận người bệnh nhiễm trùng huyết từ vết thương cẳng chân trái, viêm phổi, tràn dịch màn phổi trên nền bệnh đái tháo đường tuýp 2. Đồng thời, chỉ số HbA1C (xét nghiệm phản ánh tình trạng glucose) là 9.94% (bình thường là 4-6%) cho thấy đường huyết không được kiểm soát tốt trong vòng 3 tháng nay. Ngay lập tức, êkip các bác sĩ khoa Cấp cứu, phối hợp với bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường tiêm insulin, điều trị kháng sinh cho bệnh nhân. Sau 4 ngày theo dõi, tình trạng viêm phổi của bà T. ổn định, không còn khó thở, vết thương ở chân dần đóng mài và được xuất viện.

Người bệnh đái tháo đường, đặc biệt là người lớn tuổi, hệ miễn dịch kém nên khi xảy ra các tai nạn thì vết thương lâu lành, dễ dẫn đến nhiễm trùng, viêm phổi,… Bác sĩ Trọng lý giải, phổi là cơ quan cung cấp oxy, cùng với tim và nhiều cơ quan khác giúp con người duy trì sự sống. Người bệnh đái tháo đường có nồng độ đường huyết cao là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn sinh sôi. Đặc biệt, mạch máu và thần kinh ngoại biên của người bệnh bị tổn thương khiến tuần hoàn nuôi dưỡng kém. Do đó, khi bị té ngã, trầy xước, vi khuẩn dễ sinh sôi khiến vết thương nhiễm trùng, gây hàng loạt các vấn đề: Nhiễm trùng máu, nhiễm trùng tiết niệu, lao phổi, viêm phổi,… Ngoài ra, người lớn tuổi bị đái tháo đường thường gặp các vấn đề về ăn uống, tiêu hóa như sặc, trào ngược dạ dày thực quản gây ra viêm phổi. Do đó, trong sinh hoạt thường ngày, người bệnh nên cẩn thận. Với người lớn tuổi, gia đình luôn hỗ trợ, chăm sóc người bệnh để tránh trường hợp trượt chân, té ngã, trầy xước.

Không tự ý uống kháng sinh

Viêm phổi là nguyên nhân dẫn đến tử vong đứng hàng thứ 6, đặc biệt ở những quốc gia có thu nhập cao và trung bình. Trường hợp không được điều trị kháng sinh thích hợp, người bệnh có nguy cơ tử vong lên đến 70%. Do đó, cần tìm nguyên nhân gây ra bệnh viêm phổi để điều trị ngay tận gốc. Trong đó, đái tháo đường làm tăng nguy cơ viêm phổi từ 6%  – 25%.

Viêm phổi ở người bệnh đái tháo đường có mức mức độ biến chứng cao, diễn tiến nặng suy hô hấp nhanh, điều trị khó khăn và kéo dài. Hơn nữa, viêm phổi cũng góp phần làm tăng và khó kiểm soát đường huyết. Nhiều nghiên cứu cho thấy người bị đái tháo đường viêm phổi có khả năng tử vong cao gấp 3 lần.

Bác sĩ Trọng cho biết người viêm phổi trên nền bệnh đái tháo đường cần nhập viện để điều trị kháng sinh và theo dõi sát sức khỏe. Do đó, khi có bất kỳ các triệu chứng: Ho đàm, đau ngực, khó thở, chán ăn, sốt, lạnh run, vã mồ hôi, đau mỏi toàn thân, mệt mỏi,… người bệnh nên đi khám với bác sĩ chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được kiểm tra, chỉ định điều trị. Người bệnh tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc kháng sinh làm tăng nguy cơ đề kháng kháng sinh và làm trì hoãn thời gian chẩn đoán viêm phổi.

Để phòng bệnh viêm phổi cũng như nhiều bệnh nhiễm trùng khác, người bệnh tuân thủ chế độ điều trị. Điều này sẽ giúp kiểm soát, duy trì đường huyết ổn định. Người bệnh không được tự ý ngưng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ điều trị.

Bên cạnh việc dùng thuốc, chế độ ăn đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát bệnh đái tháo đường. Người bệnh cần hạn chế tinh bột, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn; tăng cường bổ sung thực phẩm chứa axit béo không bão hòa từ các nguồn thực phẩm cá ngừ, cá thu, cá hồi, dầu đậu nành… và các loại rau xanh. Ngoài các bữa chính, người bệnh nên dùng trái cây ít ngọt để cung cấp thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Mỗi người bệnh kèm các bệnh nền khác nhau sẽ có khẩu phần riêng. Ví dụ: Tiểu đường kèm gout cần hạn chế ăn thịt bò, hải sản, không uống rượu, bia…; người bệnh tiểu đường biến chứng tim mạch nên hạn chế muối, các món như da, mỡ (trừ mỡ cá), món chiên, xào…